W 100 lat od powstania. Historia Ochotniczej Straży Pożarnej w Nakli

Oto mija właśnie wiek, czyli 100 lat od utworzenia Ochotniczej Straży Pożarnej w Nakli. Była to bez wątpienia pierwsza lokalna grupa skupiająca ludzi gotowych nieść sąsiedzką pomoc w chwilach zagrożenia i dążących do zapewnienia bezpieczeństwa ludziom, wśród których żyli i pracowali. Była to pierwsza w Nakli organizacja opierająca swą działalność na społecznikach, którzy deklarowali ofiarną pomoc i bezinteresowne wsparcie w sytuacjach ekstremalnych i niebezpiecznych.

OSP w Nakli to jedna z najstarszych jednostek w powiecie bytowskim. O jej początkach niezbyt wiele wiadomo. Z całą pewnością została założona w maju 1922 roku z inicjatywy Jana Krefft, który zorganizował spotkanie ochotników - członków pierwszego Zarządu OSP w Nakli. W skład tej grupy weszli wówczas:

Jan Krefft - pierwszy prezes

Józef Kurkowski - pełniący funkcję gospodarza

Piotr Jakubek II - pełniący funkcję sekretarza

Jan Jakubek - członek zarządu

Szczepan Prądziński - członek zarządu

Józef Krefft - członek zarządu

Zdaniem dh Józefa Nowackiego, który przez ponad 60 lat pełnił funkcje sekretarza zarządu naszej jednostki, i po raz pierwszy zebrał a także opracował materiał dotyczący historii nakielskiej jednostki, powstałe ugrupowanie przystąpiło do organizacji ochotników tworzących drużynę gaśniczą. Jej celem było zapobieganie pożarom poprzez szkolenie członków zespołu w sprawnym posługiwaniu się sprzętem oraz uświadamianie ludności w tym zakresie. Instruowano więc, w jaki sposób zabezpieczać budynki i zagrody, radzono, jak skutecznie posługiwać się podstawowym sprzętem gaśniczym na wypadek zaistnienia pożaru. Członkowie grupy organizowali też między innymi szkolenia w podawaniu wody systemem łańcuchowym.

Bezpośredni udział w akcjach zwalczania pożarów był jednak skromny z uwagi na brak odpowiedniego sprzętu przeciwpożarowego. W owym czasie bowiem do gaszenia ognia używano przede wszystkim wiadra, tłumice, drabiny, bosaki, łopaty oraz prymitywne ręczne sikawki.

Wielki pożar w Nakli, który wybuchł w kwietniu 1940 roku, stał się wydarzeniem przełomowym. W jego wyniku spłonęło wówczas 9 zagród, w tym 17 zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Mieszkańcy wsi ponieśli wielkie straty materialne. Nic więc dziwnego, że pamiętny pożar zmobilizował ludność do przeciwdziałania groźnemu żywiołowi, jakim jest ogień. Społeczność Nakli postanowiła bardziej zjednoczyć się w szeregach grupy ochotniczej by lepiej przygotować się na przyszłość do ewentualnej walki z żywiołem.

W 1941 roku OSP w Nakli została wyposażona w pierwszą motopompę typu M-400, za pomocą której można już było sprawniej i efektywniej gasić ogień. Pierwszym zaś środkiem alarmowym był wykonany z elementów od pługa gong, który usytuowany został w środku wsi przy gospodarstwie Franciszka Krefft.

Po zakończeniu II wojny światowej, w maju 1945 roku strażacy ochotnicy stawili się na zebraniu wiejskim zwołanym przez Franciszka Krefft, pełniącego wówczas funkcję sołtysa i reaktywowali do działalności nową jednostkę gaśniczą. Na czele OSP w Nakli stanął zarząd, który tworzyli:

Józef Krefft - prezes

Jan Lipski - naczelnik

Piotr Jakubek II - sekretarz

Józef Kurkowski - gospodarz

Jan Jakubek - członek zarządu

Szczepan Prądziński - członek zarządu

Nową organizację strażacką powołano głównie w celu zapobiegania pożarom, a także po to, by skutecznie walczyć z ogniem i innymi klęskami żywiołowymi. W związku z tym organizowano przedsięwzięcia w zakresie szkolenia ludzi i doskonalenia metod działania oraz modernizowano wyposażenie jednostki w sprzęt bojowo-gaśniczy. O zagrożeniach zaś sygnalizowano w pierwszych latach powojennych trąbkami alarmowymi.

W 1952 roku w czynie społecznym zaadoptowano wiejską szopę gospodarczą na remizę strażacką niezbędną do ówczesnych potrzeb. Pierwsza siedziba strażaków mieściła się przy stawie wiejskim, obok starej siedziby Gromadzkiej Rady Narodowej w Nakli. Stanowiła ważny punkt na mapie miejscowości aż do 1975 roku.

W owym czasie członkowie OSP w Nakli intensywnie pracowali nad poprawą sprawności i operatywności w działaniach ratunkowych i gaśniczych. Aktywnie brali udział w zawodach rejonowych i rywalizowali z ochotnikami z innych miejscowości, zajmując często czołowe miejsca na podium.

Istotną zmianą w funkcjonowaniu jednostki było zainstalowanie w maju 1965 roku pierwszej syreny elektrycznej na budynku stanowiącym nową siedzibę Gromadzkiej Rady Narodowej w Nakli, tj. dzisiejszy Wiejski Dom Kultury. Modyfikacja ta usprawniła system alarmowania ludności o zagrożeniach, a stałe pozyskiwanie nowego i doskonalszego sprzętu zapewniało wzrost poziomu bezpieczeństwa i gwarantowało ochronę mienia i ludzi.

Dwa lata później w 1967 roku członkowie OSP w Nakli wzięli w ramach czynu społecznego aktywny udział w budowie wodociągu wiejskiego, który nie tylko zaopatrzył miejscową społeczność w wodę pitną, ale też poprawił stan bezpieczeństwa wsi. Przy zakładaniu bowiem sieci wodociągowej zamontowano również 9 hydrantów przeciwpożarowych, które miały usprawnić ewentualne akcje ratunkowe w okolicy.

Kolejne lata istnienia OSP w Nakli dowiodły, że jednostka odnosi sukcesy nie tylko w akcjach ratowniczo - gaśniczych. Członkowie naszej straży sprawdzili się też w zwalczaniu innych klęsk żywiołowych. W 1970 roku i latach następnych strażacy wielokrotnie brali udział w ratowaniu mieszkańców i ich dobytku w czasie wiosennych powodzi. Ich interwencja polegała między innymi na przepompowywaniu wody z miejscowego stawu do rowów odwadniających.

Ciekawostką w historii nakielskiej jednostki jest bez wątpienia informacja o tym, że chęć walki z żywiołami deklarowali już nie tylko mężczyźni. Oto bowiem w kwietniu 1970 roku zorganizowano żeńską młodzieżową drużynę pożarniczą przy OSP w Nakli. Powstała grupa, którą prowadziła dh Gertruda Kobiella, liczyła początkowo 12 osób.

Doniosłym wydarzeniem w dziejach OSP w Nakli stało się walne zebranie członków jednostki, które odbyło się 29.11.1970 roku. Na spotkaniu podjęto uchwałę w sprawie przystąpienia do budowy w czynie społecznym nowej remizy strażackiej o nazwie Dom Strażaka w Nakli, w której miały znaleźć się pomieszczenia biurowe i świetlica oraz garaż na samochód pożarniczy. Natomiast na pierwszym piętrze nowej inwestycji zaplanowano stworzyć pomieszczenia mieszkalne.

Jednocześnie powołano społeczny komitet budowy nowej remizy w następującym składzie:

Jan Kożyczkowski - prezes

Franciszek Kurkowski - naczelnik

Józef Nowacki - sekretarz

Członkami komitetu budowy zostali: Gertruda Kobiella, Ryszard Jakubek, Jan Błaszkowski, Bernard Mielewczyk, Wacław Windorpski i Kazimierz Hinc. Swoją działalność komitet rozpoczął w 1971 roku. W tym samym roku zainstalowano na remizie nową syrenę elektryczną z możliwością zdalnego sterowania.

Rok później w 1972 r. przeprowadzono na terenie wyznaczonym pod budowę nowego obiektu prace niwelacyjne i rozebrano znajdującą się w tym miejscu starą kuźnię. W 1973 roku położone zostały fundamenty, zaś w roku następnym powstały mury budynku. Całość prac inwestycyjnych zakończono w 1975 roku.

Dzieło budowy nowej remizy i Domu Strażaka w Nakli zwieńczyło zorganizowane 28.09.1975 roku uroczyste otwarcie placówki i oddanie jej do użytku nakielskiej społeczności. Niezwykłe przedsięwzięcie powstało dzięki zaangażowaniu mieszkańców, ówczesnych władz oraz różnych instytucji, które czynnie wspierały jego realizację.

Remiza-Dom Strażaka w Nakli stały się symbolicznym pomnikiem wybudowanym dla uczczenia pięćdziesiątej trzeciej rocznicy powołania ochotniczej straży. Zorganizowana wówczas uroczystość stała się okazją nie tylko do świętowania, ale urastała też rangi wydarzenia, które było formą uhonorowania aktywności mieszkańców Nakli. Przypominała o wieloletnim zaangażowaniu lokalnych społeczników na czele z Janem Kożyczkowskim - prezesem OSP w Nakli, ich poświęceniu i bezinteresowności w działaniu na rzecz innych. Podkreślała jednocześnie wysiłki tych, którzy w każdej chwili gotowi byli nieść pomoc i strzec bezpieczeństwa.

W owym okresie jednostka strażacka z Nakli liczyła, łącznie z drużyną żeńską 47 członków. W uroczystym dniu otwarcia nowej remizy 8 druhów po raz pierwszy wystąpiło oficjalnie w mundurach, które zakupiono ze środków uzyskanych jako nagrodę za zajęcie II miejsca we współzawodnictwie między jednostkami straży pożarnej w powiecie bytowskim w 1973 roku.

Niezwykłą okazją do celebrowania momentów ważnych w historii OSP w Nakli było także otrzymanie przez jednostkę w 1975 roku samochodu strażackiego „Star”.

W kolejnych latach sukcesywnie modernizowano placówkę i wzbogacano jej zasoby w sprzęt i wyposażenie. W 1990 roku zarząd zakupił m. in. dla męskiej MDP w Nakli 10 mundurów.

Znaczącym wydarzeniem dla strażackiej społeczności stały się obchody 70-lecia powstania OSP w Nakli. Uroczystości, które odbyły się 28.06.1992 roku, połączono z odprawieniem mszy i organizacją gminnych zawodów ochotniczych straży z terenu gminy Parchowo. Z tej okazji 9.06.1992 roku Zarząd Główny ZOSP RP uhonorował OSP w Nakli Złotą Odznaką Związku.

Dopełnieniem tych wydarzeń stała się zorganizowana dwa lata później uroczystość wręczenia OSP w Nakli sztandaru strażackiego. 8.05.1994 roku w obecności zgromadzonych strażaków z całej gminy oraz miejscowej ludności druh Zbigniew Galek - prezes Zarządu Wojewódzkiego ZOSP RP w Słupsku odczytał akt nadania, a następnie przekazał sztandar dh Leonowi Kożyczkowskiemu – prezesowi OSP w Nakli. Wręczenie sztandaru, będącego symbolem ofiarnej i wiernej służby pożarniczej strażaków, stało się aktem nobilitującym ochotników z Nakli.

Sztandar, który otrzymała licząca wówczas 57 członków jednostka z Nakli, wykonała bytowska hafciarka - Inga Mach. Z jednej strony na niebieskim tle widniej nazwa jednostki z datą jej powstania i datą otrzymania sztandaru, a także wizerunek patrona strażaków. Święty Florian w lewej ręce trzyma biało-czerwoną chorągiew, a w prawej cebrzyk z wodą, którą gasi płomień. Po drugiej stronie sztandaru na czerwonym tle umieszczono znak OSP i napis: „W służbie Ojczyzny”.

Po uroczystości wręczenia sztandaru zebrani w asyście orkiestry przemaszerowali spod remizy do miejscowego kościoła, gdzie odbyła się okolicznościowa msza, podczas której ksiądz proboszcz Janusz Grzybek poświęcił sztandar i pobłogosławił strażaków. Na zakończenie odbyły się zawody strażackie, w których wzięły udział ochotnicze jednostki z gminy Parchowo. Zwyciężyła drużyna gospodarzy, sytuując się na pierwszym miejscu przed OSP Jamno i OSP Gołczewo. Poziom wyszkolenia strażaków został wówczas wysoko oceniony przez gości z Komendy Wojewódzkiej PSP oraz Zarząd Wojewódzki OSP.

Cztery lata później 26.02.1998 roku ratownicy z nakielskiej straży ochotniczej pożegnali stary 26-letni „Star” i otrzymali nowy samochód gaśniczy „Jelcz” zakupiony z Komendy Rejonowej Straży Pożarnej w Bytowie przez Urząd Gminy w Parchowie. 4.05.1998 roku po uroczystej mszy w kościele parafialnym w Nakli odbyła się ceremonia poświęcenia pojazdu przez księdza proboszcza Zbigniewa Wysieckiego.

Mijające lata potwierdziły niesłabnące zaangażowanie i nieustająca aktywność ochotników z OSP w Nakli. Ich działania dowodziły, że są niezmiennie zmotywowani i zawsze gotowi strzec bezpieczeństwa lokalnej społeczności. Ich służba wiązała się też z ciągłym doskonaleniem umiejętności i poszerzaniem wiedzy. Efekty ich trudnej pracy oraz godne podziwu poświęcenie można było obserwować podczas akcji ratowniczych i gaśniczych na terenie gminy, a także poza nią.

Świadectwem ich zaangażowania, stałego i efektywnego podnoszenia kwalifikacji oraz doskonalenia umiejętności były liczne sukcesy i nagrody, które zdobywano w zawodach sportowo-pożarniczych organizowanych w regionie.

W jubileuszowym roku 2002 nakielska jednostka strażacka obchodziła osiemdziesiąte urodziny. W czasie uroczystości spotkali się wszyscy członkowie jednostki. Święto stało się okazją do wspomnień oraz wręczenia medali i odznaczeń dla strażaków. Po części oficjalnej na boisku w Nakli odbyły się gminne zawody sportowo-pożarnicze. Wzięło w nich udział 11 grup w dwóch kategoriach wiekowych.

Kolejną uroczystość jubileuszową, wieńczącą dziewiątą już dekadę istnienia OSP w Nakli uświetniono 09.05.2012 roku poświęceniem pomnika św. Floriana, patrona strażaków, który stanął przy remizie.

Oficjalne obchody 90-lecia, które odbyły się 25.08.2012 roku, połączono z organizacją festynu dożynkowego w Nakli. Święto zainaugurowała msza odprawiona przez księdza proboszcza Stefana Flisikowskiego, zarówno w intencji strażaków, jak i obfitych planów. Następnie korowód dostojnych gości przemaszerował na plac rekreacyjny, gdzie odbyła się dalsza część uroczystości. Zasłużonych druhów uhonorowano odznaczeniami i wyróżnieniami za długoletnią i ofiarną służbę. Nie zabrakło przemówień wypełnionych wspomnieniami, podziękowaniami i życzeniami.

Dopełnieniem jubileuszowej uroczystości było zakupienie 8.10.2012 roku nowego wozu strażackiego. OSP w Nakli zamieniła 25-letniego „Jelcza” na 12-letniego „Mercedesa”. Samochód z napędem na 4 koła wyposażony m. in. w zbiornik na wodę i środek pianotwórczy oraz wąż szybkiego natarcia i działko wodno-pianowe gwarantował strażakom z Nakli skuteczność i sprawność w działaniu. Został on zakupiony ze środków gminy Parchowo oraz z pieniędzy przekazanych ze zlikwidowanego Kółka Rolniczego w Nakli.

Ostatnie dziesięciolecie istnienia ochotniczej grupy strażackiej w Nakli wypełniały codzienne obowiązki i działania świadczące o budzącym podziw zaangażowaniu, ofiarności i determinacji ratowników. Sprawujący od ponad 30 lat funkcję prezesa, Leon Kożyczkowski w jednym z wywiadów prasowych stwierdził: „Nie ma w Nakli rodziny, w której nie byłoby strażaka – ochotnika. Jak trzeba, ludzie są w pogotowiu. Pomagać innym w potrzebie to nasz obowiązek strażacki.” Słowa te są wymownym komentarzem do charakterystyki i oceny działań nakielskiej jednostki, która bez wątpienia należy do wyróżniających się na Bytowszczyźnie.

Ostatnia dekada to także czas intensywnych modernizacji i przemian, jakie zachodziły w jednostce. 01.05.2017 roku - w 95 rocznicę utworzenia - włączono OSP w Nakli do krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego. Decyzja Komendy Głównej PSP stanowiła koronny dowód świadczący o profesjonalizmie i aktywności ochotników z Nakli, którzy ofiarnie chronią ludzi i ich mienie oraz z poświeceniem strzegą bezpieczeństwa swej małej Ojczyzny.

Dużym wyzwaniem z którym przyszło się zmierzyć całej naszej społeczności było przejście w nocy z 11 na 12 sierpnia 2017 roku nawałnicy powodującej ogromne i tragiczne w skutkach zniszczenia w budynkach mieszkalnych i gospodarczych, lasach, liniach energetycznych oraz drogach lokalnych. W tym trudnym czasie nasi strażacy wykazali się profesjonalnym i skutecznym działaniem.

W trosce o poprawę jakości i skuteczności działania członkowie straży pożarnej z Nakli systematycznie uczestniczyli w szkoleniach, podnosząc swe kwalifikacje i doskonaląc umiejętności.

Regularnie wymieniano też zużyty sprzęt ratowniczo - gaśniczy oraz podejmowano wysiłki zmierzające do pozyskiwania nowoczesnego i specjalistycznego wyposażenia palcówki. Tak więc OSP w Nakli wzbogaciła się w ostatnich latach m. in. w sprzęt niezbędny w ratownictwie medycznym. W darze od Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy jednostka otrzymała w 2017 roku 3-fazowy agregat prądotwórczy, zaś w 2018 roku ze środków Funduszu Sprawiedliwości przekazano placówce zestaw ratownictwa technicznego, tym samych straż w Nakli wzbogaciła się o narzędzia pomocne przy wypadkach - rozpieracz ramieniowy i nożyce hydrauliczne. Otrzymano też pompę, dwa węże, wspornik oraz zestaw łańcuchowy.

W styczniu 2021 roku w remizie OSP w Nakli stanął nowy wóz strażacki „Mercedes Benz Atego”. Pojazd zastąpił 20-letniego „Stara-Mana”, który jednostka otrzymała trzy lata wcześniej od strażaków z Parchowa. W końcu po 99 latach istnienia nakielska placówka wzbogaciła się o całkowicie nowy samochód, który wyposażony jest w napęd 4x4 i może pomieścić 3,5 tys. litrów wody. Ten niezwykle cenny nabytek był nagrodą, którą ochotnicy z Nakli otrzymali w ramach konkursu zorganizowanego podczas wyborów prezydenckich w 2020 roku za najwyższą frekwencję mieszkańców. 17.01.2021 roku nastąpiło poświęcenie nowego samochodu przez księdza proboszcza Leszka Cała, będącego również członkiem naszej jednostki. Zaś oficjalna uroczystość przekazania wozu odbyła się 11.07.2021 roku.

Tak oto minęło 100 lat od chwili, gdy niewielka grupa zaangażowanych społeczników z Nakli zadecydowała o powołaniu jednostki strzegącej bezpieczeństwa wsi. Zachęcając mieszkańców do współpracy, strażacy z Nakli postanowili nieść wzajemną pomoc i wspólnie przeciwdziałać zagrożeniom.

Przewodzili im przez minione lata niezwykle aktywni i charyzmatyczni ludzie, do których należeli:

Jan Krefft (1922 - 1945)

Józef Krefft (1945 - 1970)

Jan Kożyczkowski (1970 - 1984)

Zdzisław Jakubek (1985 - 1990)

Leon Kożyczkowski (1990 - )

Pełniąc funkcję kolejnych prezesów OSP w Nakli, nieustannie czuwali nad sprawnym funkcjonowaniem placówki. Nie sposób zapomnieć o ich zasługach dla nakielskiej społeczności.

Dziś OSP w Nakli to jednostka działająca prężnie i aktywnie. Należy do wyróżniających się w regionie. Liczy obecnie 84 członków, w tym 22 w Jednostce Operacyjno Technicznej zaś w skład zarządu, który powołano na walnym zebraniu 28.05.2021 roku wchodzą:

Leon Kożyczkowski - prezes

Mirosław Sobiecki - wiceprezes - naczelnik

Eugeniusz Krefft - wiceprezes

Eugeniusz Jakubek - sekretarz

Marcin Michałka - skarbnik

Grzegorz Windorpski - gospodarz

Roman Sobiecki - członek zarządu

Leszek Jakubek - członek zarządu

OSP w Nakli to placówka, którą charakteryzuje profesjonalizm i skuteczność działania. Na swoją opinię strażacy z Nakli pracowali niestrudzenie przez 100 lat. Często w sytuacjach trudnych z narażeniem własnego zdrowia i życia nieśli pomoc tym, którzy jej potrzebowali i na nią liczyli. Wzorowo wypełniali swą strażacką służbę i toczyli godną podziwu walkę o coraz wyższy poziom działania i minimalizowania zagrożeń.

Ich ofiarność, zaangażowanie i wierność ideałom przyświecającym ochotniczej służbie pozwalają wierzyć, że nie zawiodą i przez kolejne stulecia stać będą niezłomnie na straży bezpieczeństwa lokalnej społeczności.

Opracował: Leon Kożyczkowski - prezes OSP w Nakli

*  * *

28.05. nakielscy strażacy obchodzili swoje 100 urodziny. Po mszy św. w miejscowym kościele przeszli na pobliski plac, gdzie odbył się apel, na którym obok gratulacji i pochwał ze strony wicewojewody Mariusza Łuczyka wyróżniono druhów w Nakli.

ODZNAKA HONOROWA ZASŁUŻONY DLA POŻARNICTWA
ZŁOTA
Józef Nowacki, Leon Kożyczkowski; BRĄZOWA: Andrzej Dołębski.

MEDAL ZA ZASŁUGI DLA POŻARNICTWA
ZŁOTY
Eugeniusz Jakubek, Roman Sobiecki, Grzegorz Windorpski, Marcin Kuczkowski, Wojciech Kuczkowski, Leszek Werra, Jan Pyrcha;

SREBRNY
Waldemar Jakubek i Leszek Jakubek;

BRĄZOWY
Witold Kożyczkowski

ODZNAKI ZA WYSŁUGĘ LAT
70 LAT
Józef Nowacki;

60 LAT
Gerard Chwarszczyński;

55 LAT
Grzegorz Kuczkowski;

50 LAT
Piotr Windorpski, Wacław Windorpski;

45 LAT
Leon Kożyczkowski, Eugeniusz Krefft, Tadeusz Kurkowski, Kazimierz Lipski, Henryk Pinkert, Zbigniew Zaborowski;

40 LAT
Ryszard Jakubek;

35 LAT
Zbigniew Gowin, Sławomir Jakubek, Stefan Modrzejewski, Krzysztof Nowacki, Andrzej Sobiecki, Mirosław Sobiecki;

30 LAT
Waldemar Jakubek, Dariusz Kowalka, Witold Kubski, Marcin Kuczkowski, Wojciech Kuczkowski, Mariusz Zwara;

25 LAT
Eugeniusz Jakubek, Mieczysław Jakubek, Roman Sobiecki;

20 LAT
Jan Pinkert, Marcin Pinkert, Jan Pyrcha, Leszek Wajs, Leszek Werra, Grzegorz Windorpski;

10 LAT
Andrzej Dołębski, Henryk Gojtowski, Mirosław Goll, Mateusz Jakubek, Leszek Jakubek, Wiesław Jakusz, Maciej Jereczek, Mirosław Kiedrowski, Janusz Kożyczkowski, Marek Kożyczkowski, Witold Kożyczkowski, Krzysztof Krefft, Szczepan Kuczkowski, Wojciech Lipski, Karol Lipski, Janusz Mański, Wojsław Mach, Jacek Pinkert, Stanisław Pinkiert, Krzysztof Pyrcha, Stanisław Smantek, Adrian Sobiecki, Andrzej Sominke, Zbigniew Strojk, Mateusz Wajs, Piotr Wiczkowski, Andrzej Windorpski, Tomasz Zblewski.