Fach przekazała dalej. Tuchomska pracownia haftu i renowacji tkanin w nowych rękach

Fach i wiedzę przekazała dalej. Gabriela Reca nie prowadzi już pracowni haftu w tuchomskim GOK-u. Po 17 latach przekazała ją w ręce jednej ze swoich pracownic.

Pracownię Haftu Ręcznego i Renowacji Tkanin Unikatowych Gabriela Reca założyła w 2006 r. - Wielu wtedy mówiło, że to się nie sprawdzi i zakład nie przetrwa - mówi G. Reca, dodając: - By promować swoją pracownię, założyłam stronę internetową. Pojawili się klienci i z polski, i zagranicy. Często powtarzali, że znaleźli mnie właśnie w sieci. W tamtym czasie byłam jedną z niewielu - jeśli nie jedyną - zarejestrowaną pracownią haftu.

Zakład powoli się rozwijał, zaczął zatrudniać pracowników. Pojawiały się zlecenia na stroje dla całych zespołów folklorystycznych. Dodatkowo w Tuchomiu zamawiano sztandary. - Zawsze jeździłam na Zjazdy Kaszubów i inne okolicznościowe imprezy. Kiedy szły pojedyncze osoby, kaszubskie zespoły czy poczty sztandarowe, patrząc na nich, do siebie mówiłam: „Ten jest mój, ten też robiłam” - mówi G. Reca.

W historii pracowni pojawiały się również trudne momenty. W 2008 r., a więc dwa lata po otwarciu, wybuchł w niej pożar. - W środku akurat znajdował się sztandar tuchomskiej jednostki OSP. Wskoczyłam do pracowni, by go ratować. Strażacy byli wtedy na mnie źli, bo nie czekając na nich, sama wbiegłam do środka, narażając się - wspomina G. Reca. Po pożarze z pomocą przyszedł Ludwik Szreder, dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Tuchomiu, który udostępnił na pracownię jedno z pomieszczeń GOK-u. Zakład powoli wychodził na prostą, a wyroby sygnowane przez tuchomską hafciarkę trafiały nie tylko na rynek krajowy, ale także za granicę. Między innymi 20 kaszubskich strojów poleciało do Kalifornii, pojechały także do Chin na wystawę czy do Kazachstanu. Do pracowni przywożono także ornaty do renowacji. - Nad każdym z nich trzeba się było osobno pochylić. Poznać sposób wykonania, by naprawić uszkodzenia - mówi G. Reca.

Haft zaczęła umieszczać nie tylko na tradycyjnych strojach, ale także tych codziennego użytku. I tak kaszubskie motywy pojawiły się na spódnicach, bluzkach, krawatach, śpioszkach czy chustach i poduszkach. G. Reca prowadziła również kursy haftu. - We wszystkich bytowskich szkołach je miałam. Pamiętam zwłaszcza w Brzeźnie Szlacheckim, gdzie do dziś idea wyszywania jest żywa. Nie tylko dorośli, ale także szkolna młodzież haftuje. Kurs prowadziłam również w jednej z gdańskich szkół - mówi tuchomska hafciarka.

W 2022 r. G. Reca wydała książkę „»Gabi« i haft. Tradycja, pasja i praca”. Na 168 stronach znalazła się nie tylko historia pracowni. Część poświęcono różnym szkołom haftu. Znajdziemy tam też informacje o hafcie w Tuchomiu, gdzie wbrew pozorom sporo w tej tematyce się działo. - Książka jest zwieńczeniem mojej zawodowej kariery. Umieściłam w niej to, czym w trakcie swojej pracy się zajmowałam, a trochę tego było - mówi G. Reca.

W październiku ub.r. przestała prowadzić pracownię w dotychczasowym miejscu, czyli przy ul. Jana III Sobieskiego, tuż przy wejściu do Gminnego Ośrodka Kultury. Przeniosła ją do swojego domu. - Już od 4 lat jestem na emeryturze. Dodatkowo w ostatnim czasie podupadłam na zdrowiu. Nie czuję się na siłach, by podejmować się większych zleceń, jak chociażby haftowanie sztandarów. Poza pracą to także odpowiedzialność, by wszystko było gotowe na czas - mówi G. Reca. Mówiąc o powodach rezygnacji, dodaje: - Nie ukrywam, że wpływ na to miała też obecna sytuacja. Zatrudniałam dwie osoby. Jako pracodawca ponosiłam coraz większe koszty związane z podatkiem, składkami na ZUS. Wliczyć to należałoby w cenę strojów. Tego już nie chciałam robić. Uważam, że prowadzenie zakładu w dzisiejszych czasach nie jest rzeczą łatwą. Moje zmęczenie widziały też dzieci, które powtarzały mi, bym w końcu odpoczęła. Tak zamierzam. Mam wnuki, którym chciałabym poświęcić więcej czasu. Choć muszę przyznać, że nie było mi łatwo rozstać się z pracą. Jest dla mnie czymś bardzo ważnym - mówi G. Reca. Dlatego wciąż ma zamiar zajmować się drobnymi pracami hafciarskimi.

Zakład w starym miejscu prowadzi już Elżbieta Pluto Prądzynska, która przez prawie 7 lat pracowała u G. Recy. - Wiąże się z nią ciekawa opowieść. Najpierw na staż do mnie trafiła jej córka. Jednak po jego zakończeniu nie chciała zajmować się haftem. Na jej miejsce przyszła właśnie E. Pluto Prądzynska, jej mama. Zapytała, czy może zostać i... została. To dobra hafciarka, ma fach w ręku. Wierzę, że jej się uda - mówi G. Reca. Pracownia Haftu i Renowacji Tkanin Unikatowych GAJA działa od stycznia br. - Współpracuję z Ewą Zientarską, która także pracowała u G. Recy. Obie prowadzimy własną działalność. Stwierdziłyśmy, że trzeba spróbować poprowadzić pracownię haftu w Tuchomiu dalej - mówi E. Pluto Prądzynska. - G. Reca nie zostawiła nas samych sobie. Przekazała informacje dotyczące hurtowni materiałów, nici itp. To też duża pomoc. Liczymy również na jej wiedzę i doświadczenie w co trudniejszych renowacjach - mówi E. Pluto Prądzynska. - Zawsze służę pomocą. Pamiętam, ile razy sama z bardziej skomplikowanymi naprawami jeździłam do Ingi Mach. To nie tylko moja nauczycielka, ale także mentorka. Wspólnie siadałyśmy nad jakimś ornatem i zastanawiałyśmy się, jak go naprawić - mówi G. Reca.

E. Pluto Prądzynska na początku swojej działalności założyła profil facebookowy. - W prowadzeniu go pomagają mi córki. Wcześniej do promowania twórczości wykorzystywano strony internetowe. Dziś temu samemu służy Facebook. Choć myślę, że najlepszą reklamą jest własne stoisko na różnego rodzaju kaszubskich imprezach. Chętni nie tylko kupują stroje, ale także biorą kontakt do zakładu - mówi E. Pluto Prądzynska.

- Cieszę się, że po mnie pracownię poprowadzą E. Pluto Prądzynska i E. Zientarska jako krawcowa. Mam nadzieję, że przez to haft w Tuchomiu przetrwa - mówi G. Reca.