Gratka dla miłośników lokalnej historii

Wielu z tych, którzy opowiedzieli te historie już nie żyje. Na szczęście spisano je i dziś wzbogacają one naszą wiedzę o przeszłości Ziemi Bytowskiej i kaszubskiego pogranicza w pierwszej połowie XX w.

„Relacje z Kaszub. 1920-1939-1945” to kolejna pozycja zawierająca wspomnienia sprzed i z czasów II wojny światowej. Opowiadającymi były osoby różnej narodowości, które urodziły się w latach 1913-1937, a swoje dzieciństwo, czasem również młodość, a niekiedy całe życie spędziły na Kaszubach. Relacje zbierano po polsku i niemiecku. W sumie to kilkaset krótszych i dłuższych wypowiedzi opowiadających o przeżyciach swoich, rodziny, czasem wątki zasłyszane od innych. Dowiadujemy się z nich o relacjach rodzinnych, sąsiedzkich, lokalnych wydarzeniach, szkole, ale też o wojnie, jej okropieństwach i tym, co po niej.

Wśród opowiadających znalazły się również osoby związane z dawnym bytowskim powiatem i Gochami. Grono to stanowią dr Georg Sabisch z Bytowa, Ludwika Prądzyńska, która wojnę spędziła w Lipnicy, Monika Myszke z Prądzony, Heinz von Mrozeck i Ulrich Kosin obaj z Ugoszczy, z tej samej wsi pochodzi Jadwiga Hinz, której rodzina w ramach optacji w 1922 r. przeniosła się do Nowych Polaszek. Z kolei Rudolf Lietz urodził się w Ciemnie, a ojciec Erharda Boese posiadał młyn nieopodal tej wsi. Siegfried Soyk zaś wspomina dzieciństwo z Byliny. Nie zabrakło też opowieści Stanisława Szroedera z Kłączna. Są też wypowiedzi osób, które w późniejszych latach życia związały się z naszymi stronami, m.in. Romana Felskowskiego, dzięki którym lepiej poznać możemy trudne dziecięce losy tego znanego bytowskiego nauczyciela.

Książka jest dzieckiem współpracy polsko-niemieckiej, m.in. Fundacji Ośrodek KARTA, Muzeum II Wojny Światowej, Freien Universitat Berlin, Bundesinstitut fur Kultur und Geschichte der Deutschen im ostlichen Europa.

Póki co światło dzienne ujrzała wersja niemiecka, wydana w ramach serii Pism Krajowego Instytutu Kultury i Historii Niemców we Wschodniej Europie, zaopatrzona również w CD z nagraniami opowieści. Ale wkrótce w ręce czytelników trafi również polska wersja. Poza językiem różnić ją będzie wstęp dotyczący Kaszubów. Jego autorem jest bytowiak, prof. Cezary Obracht- Prondzyński. Jak nam powiedział, na początku grudnia autorzy planują promocję w Bytowie, której nie omieszkamy zapowiedzieć.