XX Kaszëbòznôwczô Kònferencjô w Bëtowie

- To przede wszëtczim pòlskòjãzëkòwô pisôrka. Jesz przed II swiatową wòjną wiele lat pòswiãcëła etnografie Pòmòrzô. Chòc nie ùrodzëła sã na Kaszëbach, to naùczëła sã jãzëka i gò ùżiwała, czej gôdała z nadmòrsczima rëbôkama - gôdô prof. Daniél Kalinowsczi, czerownik jubileùszowi XX Kaszëbòznôwczi Kònferencje, jakô òdbëła sã 25 lëstopadnika w Zôpadnokaszëbsczim Mùzeùm w Bëtowie. Bëła òna pòswiãconô Wandze Brzesczi. - Mòżna rzeknąc, że wëpromòwała Kaszëbë bez swòje lëteracczé dokazë. Jesz przed II wòjną wëdała „Sprawę gminy Ceynowy”. Dzys przë czëtanim zastanôwiómë sã, jak je mòżebné taczé zmanipùlowanié kaszëbsczi spòlëznë, że pławilë, a tak pò prôwdze ùtopilë niewinną białkã. Nen dokôz wcyg je aktualny. Terôzka ju nikòmù nie przińdze do głowë pławienié czarownicë, ale wcale nie je tak, że nie jesmë pòddôwóny jaczims manipùlacjóm. Brzeskô pòkazëje, jak mòżna wmòdlëc lëdzóm, że chtos je niemòralny, nieùtcëwi. Òd słowa do słowa człowiek stôwô sã cëzy, je zepchniãti na margines - rzekł prof. Daniél Kalinowsczi, dodôwając: - Pamiãtómë ò Wandze Brzesczi téż jakno ò aùtorce jinszich dokazów, np. „Ławicy ryb”, jakô òstała wëdónô czile tidzeniów dowsladë. Ni mòżemë zabëc ò ji krótczich fòrmach, nowelach, jaczé ùkazywałë sã w rozmajitëch cządnikach. Wôrt je przëpòmnąc i mòże jesz rôz wëdac.

Chòc wedle prof. Daniela Kalinowsczégò nié wszëtczé dokazë Wandë Brzesczi są aktualné do dzys, to jinaczi je z nyma tikającyma Kaszëb. - Òd wëdaniô „Sprawy gminy Ceynowy” minãło wicy jak 80 lat, a to sã wcyg bëlno czëtô - gôdô prof. Daniél Kalinowsczi i dodôwô: - Pamiãtómë ò ni jakno pisôrce, etnografce, wëspółrobiła doch z Bòżeną Stelmachòwską, ale bëła téż feministką. Zaangażowała sã w równoùprawnienié białków i to jesz przed wòjną. Òstatné lata żëcégò téż są baro cekawé i czësto niefeministiczné. Zamieszkała w klôsztorze w Pòmòrsczim Jabłonowie.

Wëgłoszoné latos referatë nalézą sã w pòstãpnym numrze „Naszego Pomorza” wëdôwónégò bez Zôpadnokaszëbsczé Mùzeùm w Bëtowie, jaczi wespół z Pòmòrską Akademią w Słëpskù òrganizëje kònferencjã.