Taczégò drëdżégò nie bãdze

Prawie dzysô mómë 115. roczëznã ùrodzeniô ks. Bernata Zëchtë. Dramatopisôrza, jãzëkòznajôrza, kaszëbsczégò dzejôrza. Aùtora dwùch wôżnëch słowarzów – jednégò gwarów kaszëbsczich i drëdżégò kòcewsczich. Òsoblëwie ten pierwszi jawi sã jakno nôwiãkszi jegò dokôz. Je òn téż nôlepszim słowarzã gôdóny lëdowi kaszëbiznë. Lepszégò òd nëch 7 tomów (w tim suplement) ju nie dô. A nie jidze leno ò stolemną robòtã ks. Zëchtë ani ò jegò ùczałosc, rozmienié kaszëbiznë. Dzysô kaszëbsczima gwarama ju nie gôdô tak wiele lëdzy, jak 60, 70 lat dowslôdë. Zdô sã, że nie są òne téż ju tak bòkadné w òsoblëwą słowiznã, frazeòlogiã itd. W naddôwkù ni mómë téż leksykògrafa tak szëkòwnégò jak Òn. Nôwiãkszi terôczasny słowôrz rodny mòwë, mëszlã ò tim prawie wëdôwónym wieletomòwim Eùgeniusza Gòłąbka, òpisejë sztandarizowóną, lëteracką kaszëbiznã.

Szkòda, że ni mòżemë sã dożdac reedicje słowarza ks. Zëchtë. Dlô lubòtników kaszëbiznë je òn jak Bibliô, zdrzódło wszelejaczich słów, kòntekstów, inspiracjów. Prôwdac je téż wnet jak Swiãti Graal, co to gò szukają, sniją ò nim, kò nijak ni mògą dostac. Nakłôd wëdóny w latach 70. ju dôwno nie je normalno do kùpieniô. A czej chto na jaczim e-bay abò allegro gò wëstawi, chce òd kùpca dobré pôrã tësąców. Jiwer to aùtorsczé prawò. Nimò rozmajitëch próbów òd lat nie jidze jich ùdostac. Temù nié le słowôrz, ale całô spôdkòwizna pò ks. Zëchcë – lëterackô, słowarzowô a etnograficznô - czekô na znowienié, na nowé kriticzné wëdania. - Ta niemòżebnosc to wiôlgô strata, dzura w naszi kùlturze – jiscy sã szef Kaszëbsczégò Institutu prof. Cezari Òbracht-Prondzyńsczi.

Pewno temù corôzka barżi pòpularny je elektroniczny szëk słowarza. Je wersjô pdf, je na kindla. Prôwdac jich rozkòscérzanié nie je legalné, kò jak ni ma jiny stegnë... Mòże równak wôrt jesz rôz spróbòwac sã dogadac z miéwcama aùtorsczich prawów, mòże zrozmieją, że ks. Zëchta nie pisôł ani do szuflôdë ani do raz wëdaniô, a czekac całé 70 lat na wëgasnienié nëch prawów to ale wiôlgô szkòda. 

P.D.