Reklama

Mëslë, czej 40 stãpniów

Kùlturowniô

22/07/2022 10:24

Praga, bò pragniączka i wszëtkò wòłô: pic! Ùpał, bò ùpôlô: i skórã, i bùkwitné lëstë. Hëc, bò nôtëra hajcëje wszëtczim co le mô: i afrikańsczim lëftã, i dwiganim wielënë sklarniowëch gazów w atmòsferze. A më tuwò na Kaszëbach mòkri do czësta, niedowiérno zdrzący na termòmétrë, przënãcony do lata z deszczã, zëmnégò Bôłtu, ùcekaniô do słuńca na Bałkanë abò do Turcje a Egiptu...

Na wrócenié przeszłégò nôdzeje małé, zdô sã żódné. Na widnikù leno słuńce na mòdrim niebie, blónë le z trudna, jak ju to czôrné z jaczim groznym szoringã. Nie wëzdrzi, żebë cos sã miało zmienic. Bãdze cepli a cepli...

Tej chcemë le sã przënãcëc? Mie nie òskòmi, kò pewno zôs bãdze: „nie chcã, ale mùszã”. Wiãkszô lodówka, klimatizatór w kòżdi jizbie, markizë nad òknama i nowé krótczé bùksë, nôlepi dwie, trzë parë za jednym zôchòdã, bò jedne chùtkò sã spòtrzebùją – sã słëchô! Kò to wszëtkò małi, wnet jałowi kłopòt. Żoch pòzmianë gwësno czidnie nas szerzi i wiele mòcni. Òd medicynë (barżi tropikalny jak terô), gbùrzeniô (mòże òlëwné drzewa abò nawet riz), jestkù (chléb z òlëwą miast ze szmôłtã i riz z pangą miast pùlków ze sledzama) i wiele, wiele jinëch, w tim naszégò jãzëka. Na nëch pierszich sã nijak nie znajã, kò rodny mòwie na gwës bãdą pòtrzébné nowé słowa dlô tegò, co do naju przińdze. Np. jakbë mia brzëmiec pò kaszëbskù „siesta”? Pòpôłniowi òddich, dôjmiepòkójnik, klap abò klapp (to drëdżé, żebë sã różniło òd raznégò „jem klap”) abò nawet kłapp (szëk niebëlacczi). Gòrzi jak przińdze nama wëmëszliwac rodné pòzwë dlô „malariô”, „smierc z gòrąca”, „denga”, „reglamentacjô wòdë”…

Strach sã bòjec. Sygnie. Jidã w céń!

P.D.