Szoringòwé deja vu

Pãdzył jem, jak le dało. W Bëtowie chcôł jem bëc za pół gòdzënë, mòże pôrã minut pózni. Tak żebë szoring òbzerac w ùbëtkù, doma, bez òkna. Mòcny wiater z deszczã zapòwiôdelë dopiérze pò sódmi wieczór. Sprôwdzôł jem na dwùch wiodrowëch pòrtalach. Òbëdwa łgałë. Bëła szóstô, czej pierszé grëbé kroplëszcza zaczãłë prëczkòwac na rutã mòjégò aùta. Akùrôt wjéżdżôł jem na kòscerską òbéńdã. Słuńce zakrëłë chmùrë, kò pò prôwdze cemno jãło robic sã na zôpadze, tam gdze mòje Bëtowò. Òd tamti stronë niebò gãstniało jednym szarocemnomòdrim. Nie tropiło mie na jachanié w tak cos. Òsoblëwie temù, że òkróm deszczu miało dac grôd i òstri wiater. W pòłowie òbéńdë ùsadzëlë benzynową stacjã i prawie w ni jô ùdbôł dożdac, jaż szoring przemërgnie wedle na strzédné, a tej nordowé Kaszëbë. Jistno pòmëslôł nié leno jô, kò szczãstlëwò trafił jem òstatny wòlny plac na małim parkingù krótkò distribùtorów. Stanął jem a chùtkò wëparził z aùta. Nie brëkòwôł jem zamëkac dwiérków, wiater zrobił to za mie. Do stacje téż mie wepchł a òchlastł pôrã razów chrzebt deszczã. We strzódkù ùbëtny zachòwë szukało wiãcy wãdrów. Nôwiãkszé karno, chłopi a białczi, co rézowelë na mòtórach, zajãło wszëtczé place za stołama, jaczé stojałë przë òknach. Skórzané liwczi, tej-sej skórzané bùksë. A na kòszëlkach żôłto-mòdré małé fanë. - Wa z Ùkrajinë? - pitôł jich grëbi chłop z wąsã, jaczi wlôzł bënë pôrã minut pò mie. - Nié, ze Szląska, wiele lëdzy mili nas bez tã fanã. Ju jesmë do te przënãcony - dolmaczëlë zapitóny. Sóm grëbi z wąsã jawił sã przédnikã jiny grëpë. Jesz dwùch białków i chłopa. Z jich rozmòwë dało wërozmiec, że je jich szefã, i to taczim, co rôd to pòkazëje, nié leno jima. Wedle gôdczi całô trójka przëjacha z Ùkrajinë. Szlązaków téż dało pòznac nié leno pò fanie – „chopie”, „robia”, „widza”. Co sztërk do naszi stacje wchòdzył chtos nowi. Mòkri wzérelë za jaczim placã pòd dakã, chòcbë mielë stojec. Niejedny równak pò sztóce wëchòdzëlë jachac dali, nimò że bùten szoring pòkazywôł swòjã dôgã. Wiater, deszcz, piorënë. Wcyg wiãcy a mòcni. - Nôgòrszé przińdze za dwadzesce minut - dolmacza jakòsz białka, zazérającë w mòbilkã. Karno stacje miało fùl robòtë. Benzyna, picé a jestkù - wząc zôpłatã, przërëchtowac, pòdac, w naddôwkù co chwilã nôlégało wëcerac napadóną na pòdłogã przez czãsto òdmikóné dwiérze wòdã. Pò dobri gòdzënie szoring zaczął stëdnąc. Wiater wcyg duł, padac do kùńca nie przestało, në niebò na zôpadze ju nie straszëło cemnotą. Jasnoszaré blónë wëzdrzałë nôdzejno, tëli żebë rëgnąc do Bëtowa. Jô wëszedł. Za pół gòdzënë mdã doma – jem sã cesził. Równak długò jem nie jachôł. Tam, gdze na kraju Kòscérznë zaczinô sã las, strzima mie réga aùtółów, jô nie wiedzôł jak długô i na jak długò. Równak chùtkò pò lewi stronie drodżi dozdrzôł jem roztrzôskónégò bùka. Stojôł leno òdzémk. Na 5-6 métrach szoring ùrwôł mù resztã. Ta reszta leżała na zemi ju pòcãtô strażacczima żôgama. Zdebło dali pòstãpné drzewò rozjãté w trón. Z drëdżi stronë wiater téż nawëstwôrzôł. Na drodze lëstë a gałązczi, wiele, kò czôrny asfalt wcyg dô dozdrzec… wnet jak w 2017 r. czej w tim samim placu stanął jem przed kòscersczim lasã. Tedë jô jachôł nazôd z Zagrzebia. Pò dłudżi drodze prawie tu mùszôł jem stanąc a pózni czekac na skòk 20-100 métrów, tej zôs czekac na skòk, razã do Kòrnégò półtori gòdzënë, a tej jesz piãc do Wigòdë. To bëła całô noc w roztrzôskónym lasu. Deja vu?! Jesz jem spùscył rutã, żebë sprawdzëc pôchã. Piãc lat dowsladë lëft mòckò wôniôł pół mòkro, pół cerzpkò, zdebło bórniną jak w tartakù òb czas żôgòwaniô. Terô „szmakało” jistno, kò nié tak intensywno. Zaczãlë më jachac, pôrãdzesąt métrów, tej stop, tak co sztërk. Wedle całi drodżi do Kòrnégò stojałë czikce òd drzew. Bùczi, dãbë, chòjnë, brzozë. Widzec, że placama wiater nôgle zaduł z mòcą, kòróna nie strzima i niżi pãkôł òdzémk. Wiwrotów leżało wiele mni. Czejbë rechòwac wedle wielënë spùszczonëch drzew szoring nie béł tu tak mòcny jak ten w 2017 r. Nawet nié pół, nié czwierc jak tedë. Kò i tak nëch czile kilométrów do Kòrnégò wzãło mie półtori gòdzënë. Szczescé, że dali jachanié szło normalno. Równak wcyg jem mëslôł ò tim, co jem widzôł, a przërównywôł do tegò przed 5 latama. Tak jak tedë szoring przëszedł z pôłnia, tak jak tedë nôgòrszé bawiło krótkò – wiertel, dwa. Tak jak tedë czidnãło w krajewą trasã nr 20 na wschód òd Kòscérznë, i to òb lato, wieczórną pòrą. Ten szëk nie béł czësto nowi. Terô òb czas jachaniô przëbôcził mie sã jeden lesny z Czôrny Dąbrowë. W 2017 r. pòkazywôł nama swòje lasë midzë Półcznã a Òsławą Dąbrową (to téż na wschód òd Kòscérznë). Tam kòl se rosłë dwa młodniczi. Jeden jaczi 10 lat stôri, małi i drëdżi zdebło młodszi, ale wiele wiãkszi. Òbëdwa lesny pòsadzëlë tam, gdze przedtim szorindżi spùscëłë starszé drzewa. Wkòło nëch młodników wnet całi drzewòstón znikwiła katastrofa z 2017 r. Òne jã strzimałë, bò jich chójczi bëłë jesz za małé, żebë wiater jima zrobił krziwdã. Wëzdrzało dzywno, jakbë nôtera w tim prawie placu chca pòkazac, że mô swòje lubòtné place i rôd do nich wrôcô. Kò w slédnëch latach robi to mòcni i czãscy. Tu prawie widzec, że klimat sã równak zmieniwô, że w atmòsferze dobiwô wiãcy energie, jakô tej-sej mô starã jã zwrócëc zemi. Cekawé, że dzél negò pasa zniszczeniô, co sã cygnie gdzes z pôłnia na nordã midze Kòscérzną, Chònicama a Bëtowã, pierwi lëdze nazéwelë Czësté Pòla. Z pierwsza jem mëslôł, że to wedle lëchi piôsczësti zemie. Tak prawie dolmacził ks. Sëchta w swòjim słowôrzu. Dzysô równak tak so dbóm, że mòże równak nié leno temù. Że òkróm słabi glebë, lëdzóm doskôcałë tu téż szorindżi, co „czëszczëłë” z wszëtczégò wërosłégò wëżi nad gruńt. Przëchôdałë tëli rzôdkò, że mało chto ò nich pamiãtôł. Dzysô jednakò je jich wiãcy. I pewno tak ju òstónie… 

P.D.