Brawãdë bracy Grimm pò kaszëbskù

Pierszi wëdôwk brawãdów Jakùba i Wilhelma Grimmów ùkôzôł sã w 1812 rokù. Tak wëdôwca, jak i czëtińcowie chcelë, żebë ksążkã dac smarą jakno dokôz dlô dzecy, tej Wilhelm Grimm przerobił je na bôjczi. Òd te czasu zaczãła sã „kariera” tëch ùsôdzków, jaczé pòznôwelë téż Kaszëbi, chòcle za sprawą ùczbów w prësczi szkòle, dze ne brawãdë bëłë czãsto czëtóné. Jich cësk je téż widzec we wiele najich pòwiôstkach, chòc colemało òstałë òne dopasowóné do kaszëbsczich warënków żëcô i wrazlëwòtë. Długò równak jesmë mùszelë żdac na mòżlëwòtã czëtaniô wikszi lëczbë brawãdów bracynów Grimm w najim jãzëkù. W slédnym czasu bëłë pùblikòwóné w „Stegnie” pòjedinczné przełożënczi Piotra Cëchòsza („Sztërzej mùzykańcë z Brémë”, „Pasturk”), ale wnet do czësta szła w zabët robota Jirénë Hirszowi, jakô tłomaczëła na kaszëbsczi cziledzesąt dokazów i drëkòwała je w „Gazéce Kartësczi” na spòdlim pòlsczégò wëdôwkù z 1982 r. (przełożënk Emilie Bielicczi i Marcela Tarnowsczégò). Tekstë te bëłë òd lat baro drãdżé do nalezeniô i brëkòwałë dopasowaniô do dzysdniowégò pisënkù. Na szczescé w 2020 r. Jiréna Hirsz pòtkała sã z direktorką Kaszëbsczégò Mùzeùm w Kartuzach Barbarą Kąkòl i pòprosëła ò pòmòc w wëdanim całégò zbiéru brawãdów Grimmów. Przepiselë i pòprawilë je Dark Majkòwsczi z Agatą Grénwald, malënczi przërëchtowała Magdaléna Barganowskô-Òlbrës (pòl. Olbryś), wstãp napisała i całoscë pilowała Barbara Kąkòl, a biogram tłomaczczi przërëchtowa Wanda Lew-Czedrowskô.

Ksążka prawie trôfia do drëkarni i ju wnetka mdze do kùpieniô. Wôrt jã przeczëtac. Kò, jak napisała Jiréna Hirszowô przed swòjim pierszim tłómaczenim w „Gazéce Kartësczi”: „Bôjczi i pòwiôstczi to piãknô lëteratura. Chcemë jã pòznac w jãzëkù kaszëbsczim. Chcemë ùżëczëc najim dzecóm tegò piãknégò bôjkòwégò swiata, bò w nim dzeją sã wszelejaczé i rozmajité cëda. Bôjkòpisowizna je bògatô, w ni mòżna nalezc to, czegò nóm felëje w żëcym, dlôte namôwióm  do czëtaniô ti piãkny lëteraturë”.

A.M.