W powiecie bytowskim spadła liczba Kaszubów i Ukraińców, wzrosła Niemców. Wyniki spisu powszechnego

W powiecie bytowskim jesteśmy niemal jednonarodowi, ale oprócz polskiego część używa też innych języków. Tak wynika z danych ostatniego Spisu Narodowego.

Choć spis miał miejsce w 2021 r., dopiero ostatnio udostępniono wyniki dotyczące deklaracji narodowościowych i używanych języków z podziałem nie tylko na województwa, ale też powiaty i gminy. Zestawiając dane ze spisu z 2011 r. z tymi z 2021 r., widać zastanawiające różnice. W naszym powiecie spadła liczba osób deklarujących się jako Kaszubi, ale też Ukraińcy. Wzrosła za to liczba osób określających się jako Niemcy. Co więcej, pojawiła się spora grupa osób, którzy jako swój drugi język określili angielski, czy w znacznie mniejszym stopniu szwedzki, francuski, duński, choć nijak się to ma do liczby obywateli Wielkiej Brytanii, Szwecji czy Danii, którzy oficjalnie u nas mieszkają. Jak wyjaśniają socjolodzy, trzeba ostrożnie podchodzić do wyników spisu. W odróżnieniu od tego wcześniejszego, ten z 2021 r. był przede wszystkim samospisem. Swoje deklaracje złożyły w nim więc nie tylko osoby, które przebywały podczas spisu na terenie naszego powiatu, jak to miało miejsce w 2011 r., ale również obywatele Rzeczpospolitej na stałe lub najczęściej przebywający za granicą. - Stąd zapewne te liczby osób, które jako język używany w domu obok polskiego podały też angielski czy np. szwedzki. Z drugiej strony jako że można było podać tylko jeden dodatkowy język, nie wspominały one np. ukraińskiego czy kaszubskiego, który być może też używały. Choć na te dane dotyczące tych dwóch ostatnich języków miały wpływ zapewne także inne czynniki - mówi prof. Cezary Obracht-Prondzyński, przypominając przy okazji, że ostatni spis nie uwzględnił pełnej sytuacji językowej czy tożsamościowej, bo pominął osoby, które mimo że zamieszkują z nami, nie posiadają obywatelstwa.

Największą mniejszością pozostali w pow. bytowskim Kaszubi. Zdecydowana większość z nich zadeklarowała jednocześnie bycie Polakiem. Podobny spadek jak w naszym powiecie Kaszubi odnotowali także w innych powiatach naszego województwa. - Spadek deklaracji tożsamościowych w stosunku do 2011 r. wyniósł bowiem aż ponad 22%, zaś językowych - ponad 17%. Trudno na ten moment szacować jednak, na ile te - budzące nasze emocje - spadki są wynikiem zachodzących procesów społecznych, a na ile efektem zawirowań metodologicznych samego spisu - mówi Michał Kargul ze Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, ciągnąc: - Faktem pozostaje, że owe spadki dotknęły praktycznie wszystkie bez wyjątku „regionalne” społeczności ze Ślązakami i Kaszubami na czele. Najpewniej jakaś cześć osób w 2021 r. złożyła po prostu inne deklaracje językowo-tożsamościowe niż dekadę wcześniej (i tu można szukać różnych powodów w sferze atrakcyjności takowej identyfikacji czy klimatu społeczno-politycznego w momencie spisu). Na pewno rolę tu odegrały też czynniki naturalne: wymieranie najstarszego pokolenia i spadek (także na Kaszubach) liczby narodzin. Oba spisy przeprowadzano jednak przy pomocy całkowicie innych narzędzi, a w obu wypadkach znaczną część wyników otrzymano dzięki pracy analityczno-statystycznej urzędników, którzy brakujące dane pobierali z innych urzędowych rejestrów oraz wyliczali przy pomocy narzędzi statystycznych. Nie wnikając w szczegóły, technika prowadzenia spisu w latach 2011 i 2021 była na tyle różna, że można mieć spore wątpliwości, na ile w tak delikatnej, uznaniowej materii, jak poczucie tożsamości, czy deklaracja językowa w obu wypadkach udało się osiągnąć pełną porównywalność. To wszystko nie oznacza, że należy wyniki podane przez GUS deprecjonować, odnotowane zaś spadki lekceważyć. Spis dostarczył nam mnóstwo ważnych danych, podanych o wiele bardziej szczegółowo niż przed dekadą. Należy po prostu uznać je w tym momencie za punkt wyjścia bez popadania w skrajny pesymizm z powodu prostego porównania z liczbami z 2011 r. Tym bardziej że jak mowa o stosunkach procentowych, to mamy wręcz zaskakującą porównywalność z wynikami sprzed dekady.