100-lecie Związku Polaków w Niemczech. Obchody w Bytowie

W tym roku mija 100 lat od założenia Związku Polaków w Niemczech. Obchody odbywają się w czterech województwach, w tym także w pomorskim, gdzie jednym z koordynatorów jest Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie.

Związek Polaków w Niemczech został powołany do życia 27.08.1922 r. Do jego zadań należało przede wszystkim dbanie o interesy Polaków, którzy po I wojnie światowej znaleźli się w granicach państwa niemieckiego. Związek wydawał szereg czasopism, a wśród nich m.in. „Głos Pogranicza i Kaszub”. Prowadził także polskie szkoły. Na Ziemi Bytowskiej takie działały w Rabacinie, Osławie Dąbrowie, Płotowie i Ugoszczy. W ostatniej z wiosek nauka prowadzona była do wybuchu II wojny światowej.

Obchody 100-lecia ZPwN rozpoczęły się 22.04. w Muzeum Tradycji Szlacheckiej w Waplewie Wielkim (pow. sztumski). Spotkali się tam marszałkowie województw pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i opolskiego, które włączyły się w obchody jubileuszu. Okolicznościowy referat wygłosił prof. Józef Borzyszkowski.

Z kolei 18.05. odbędzie się marsz na Bytów. Przypomnijmy, że dwie jego edycje miały miejsce przed pandemią w 2018 i 2019 r. To upamiętnienie marszu z 1920 r., w którym miejscowa ludność na czele z Janem Styp-Rekowskim, Antonim Szroederem i Bernardem Werrą sprzeciwiła się pozostawieniu Bytowa i okolic po niemieckiej stronie granicy po Traktacie Wersalskim. W tym roku zbiórka, tak jak poprzednio, odbędzie się na parkingu przy ul. Wolności. Jednak później uczestnicy ulicą Podzamcze przejdą na bytowski rynek, a nie jak poprzednio pod siedzibę landrata (dziś Przedszkole nr 1 przy drodze krajowej nr 20). - Tym samym wiązało się to z uzyskaniem wielu pozwoleń. Poza tym myślę, że miejski plac jest odpowiedniejszy do tego typu uroczystości - mówi Tomasz Siemiński dyrektor Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie, dodając: - Serdecznie zapraszamy wszystkich do pojawienia się na parkingu i wzięcia udziału.

Na rynku odbędzie się inscenizacja wydarzeń sprzed ponad 100 lat, którą przygotowują uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego w Bytowie. Okolicznościowe słowo wygłosi prof. Cezary Obracht-Prondzyński, a także potomkowie polskich działaczy patriotycznych. Na zakończenie w niebo wypuszczonych zostanie 100 baloników. Tego dnia na rynku pojawi się wystawa pt. „1922-2022. Związek Polaków w Niemczech. Ludzie. Idee. Pamięć”. - Przedstawia historię powstania Związku i jego działalność w północnej Polsce. Została przygotowana przez nasze muzeum i w wersji cyfrowej rozesłana do placówek z województw, które włączyły się w obchody 100-lecia, by i oni mogli u siebie ją pokazać - mówi T. Siemiński.

Kolejnym wydarzeniem w ramach świętowanego jubileuszu będzie konferencja w Zagrodzie Styp-Rekowskich w Płotowie poświęcona szkolnictwu polskiemu w Niemczech. Referaty wygłoszą prof. C. Obracht-Prondzyński, prof. Wojciech Skóra, a także prof. Zenon Romanow. Muzeum planuje wydanie drukiem wystąpień wygłoszonych w Płotowie, a także Waplewie Wielkim.

Bytowska placówka proponuje też okazjonalne lekcje muzealne: „Bernard Werra - wielki zapomniany w walce o niepodległość”, „Związek Polaków w Niemczech na terenie Kaszub”, a także „Nowa Września. Szkoły polskie na Ziemi Bytowskiej w okresie międzywojennym”. - Na naszej stronie internetowej znajdują się gotowe scenariusze. To pomoc dla nauczycieli, którzy chcieliby sami przeprowadzić lekcje w szkołach na te tematy - dodaje T. Siemiński.

Przez cały czas czynne jest Muzeum Szkoły Polskiej w Płotowie, mieszczące się w przedwojennej szkole, gdzie zapoznać się można z historią polskiej mniejszości na Ziemi Bytowskiej.