„Tajemnice Świata światów. Opowieść o Józefie Chełmowskim” - nowy film o artyście z Brus

W ub.r. w Muzeum Zachodniokaszubskim w Bytowie otwarto stałą wystawę poświęconą Józefowi Chełmowskiemu. Pół roku później z inicjatywy bytowskiej placówki powstał o nim film.

„Tajemnice Świata światów. Opowieść o Józefie Chełmowskim” to nowy ponad godzinny film o artyście z Brus, który zmarł w 2013 r. Reżyserią zajął się Andrzej Dudziński. - Całość składa się z dwóch rodzajów materiału - tych nakręconych za życia J. Chełmowskiego i tych, które powstały po jego śmierci - mówi dr Tomasz Siemiński, dyrektor Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie. Artysta z Brus był nie tylko rzeźbiarzem, ale także malarzem i filozofem. Stąd w nowym filmie poza wspomnieniami rodziny - Ewy Rudnik, córki artysty i jego wnuczki Magdaleny Wirkus, głos zabrali naukowcy. M.in. prof. Ewa Nowina-Sroczyńska, etnolog i etnograf wspomina pierwsze zetknięcie ze sztuką artysty. - Moją reakcją było „zadziwienie”. Zobaczyłam niezwykły ogród, w którym stały ule. Samo to nie byłoby niezwykłe, ale jednym z nich była rakieta kosmiczna. To sytuuje twórcę inaczej. W pracowni J. Chełmowskiego zobaczyłam dzieła krytyczne wobec teorii Kopernika. Nie od razu zrozumiałam, co kryło się za tą wizją świata - mówi badaczka.

- Centrum, z którego wyrasta twórczość i osobowość Chełmowskiego, to przestrzeń najbliższej ojczyzny, z którą czuje się silnie złączony. To kaszubszczyzna, jej kultura i język - mówi z kolei profesor Adela Kuik-Kalinowska, literaturoznawczyni związana z Akademią Pomorską w Słupsku. O inspiracjach mówiła m.in prof. Elżbieta Kal, historyk sztuki. - Były liczne. To materiał na długie badania. Tym bardziej że Chełmowski ponoć ukrywał źródła inspiracji. Pytany o nie miał odpowiadać: „To je tajemnica” - mówi na filmie E. Kal.

O pewnej tajemniczości dzieł artysty z Brus wypowiedział się na zakończenie także dr T. Siemiński. - Jedna z rzeźb przedstawia popiersie kogoś o niesprecyzowanych do końca cechach płciowych. Komentarzem do niej jest pytanie o to, jak wygląda Bóg. Czy jest kobietą, czy mężczyzną. Tę tajemnicę Chełmowski próbuje rozwikłać, choć wie, że nigdy mu się to nie uda - mówi dyrektor bytowskiego muzeum.