Palący problem na Światowy Dzień Zdrowia: 8 milionów palaczy w Polsce i tylko 2 poradnie rzucania palenia

7 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia - w tym dniu szczególnie powinniśmy zastanowić się nad tym, co zrobić, by zadbać o swoje zdrowie. Może jest to idealny czas na zmianę swoich nawyków i rezygnację z naszych nałogów? Jednym z najczęstszych wśród Polaków jest palenie papierosów.

Wiemy o wpływie palenia tytoniu na nasze zdrowie, o wszystkich poważnych chorobach, o nieprzyjemnym zapachu naszych ubrań i z naszych ust, o tym, że paląc papierosy narażamy również zdrowie naszych bliskich. Jednak pomimo tego odsetek palaczy w Polsce spada bardzo powoli. Papierosy nadal pali średnio co czwarty dorosły Polak, a regularni palacze deklarują, że zaczęli z nałogiem przed 18. rokiem życia. Nie wszyscy podejmują próby rzucenia nałogu na własną rękę - jest to proces bardzo trudny, ponieważ nie chodzi tutaj tylko o uzależnienie od nikotyny. Dużą rolę odgrywają również nasze przyzwyczajenia i nasze towarzystwo. Niektórzy palacze potrzebują wsparcia, a więc dobrym rozwiązaniem byłoby tutaj zasięgnięcie porady specjalisty i po prostu: pójście do lekarza.

Statystyki jasno pokazują, że mamy w Polsce aż 8 milionów palaczy oraz tylko 2 poradnie rzucania palenia – jedną w Gdańsku a drugą w Warszawie. Te poradnie zajmują się leczeniem osób powyżej 18. roku życia uzależnionych od tytoniu, a zakres procedur leczniczych to przede wszystkim edukacja, praktyczne porady oraz zaplanowanie terapii farmakologicznej. Jednak niestety od 2017 roku liczba świadczeń udzielanych pacjentom takich poradni sukcesywnie spada, a pod koniec ubiegłego roku była rekordowo niska.

– „Jeśli udzielona pacjentowi porada dotycząca szkodliwości palenia okazuje się nieskuteczna, proponujemy mu interwencję farmakologiczną. Jako farmakoterapię pierwszego rzutu rekomendujemy cytyzynę. Jest to lek pochodzenia roślinnego, dostępny bez recepty, o korzystnym profilu bezpieczeństwa. Jeżeli leczenie cytyzyną nie przynosi zakładanych efektów, kolejnym krokiem jest nikotynowa terapia zastępcza (NTZ), czyli plastry, gumy, tabletki lub inne preparaty zawierające nikotynę w takich dawkach, aby zaspokoić uczucie „głodu nikotynowego” u palacza. W razie nieskuteczności NTZ sięgamy po leki na receptę, czyli bupropion lub wareniklinę. Jeżeli chory nadal pali, to nie możemy pozostawić go bez pomocy – zaproponujmy mu zastąpienie papierosów przebadanymi wyrobami alternatywnymi, czyli produktami elektronicznymi typu heat not burn [podgrzewacze do tytoniu – dop. red.]. W takiej sytuacji naszym celem powinna być redukcja szkód wywołanych paleniem tytoniu” – mówił prof. Filip M. Szymański, kardiolog i prezes Polskiego Towarzystwa Chorób Cywilizacyjnych w rozmowie z portalem medycznym Termedia.pl

Kiedy zasięgnięcie pomocy w takiej poradni okazuje się niemożliwe (na przykład ze względu na ich małą dostępność) albo gdy nawet przyjmowane leki nie zniechęcają nas do palenia, palacze nadal mogą ograniczyć szkodliwość samego nałogu. Jak? Korzystając z tzw. alternatywnych sposobów dostarczania nikotyny, w których nie ma dymu, bo tytoń się w nich nie spala. Przykładem są tutaj wspomiane przez prof. Szymańskeigo podgrzewacze tytoniu (tzw. iqosy, od nazwy pierwszego produktu tego typu w Polsce), ale też e-papierosy z płynami z nikotyną. Są to tzw. „urządzenia bezdymne”, w których tytoń się nie spala tak jak w papierosie, a przez to nie ma w nich dymu ani substancji smolistych, ani wielu szkodliwych związków. To właśnie dym najbardziej naraża palacza i osoby z jego otoczenia na rozwój wielu chorób. Kiedy rzucenie nałogu okazuje się dla palacza zbyt trudne, dzięki takim urządzeniom może przynajmniej wyraźnie zmniejszyć liczbę wdychanych przez siebie trucizn.

Warto jednak pamiętać, że takie urządzenia nadal nie są obojętne dla zdrowia, a najlepiej jest rzucić ten szkodliwy nałóg w ogóle. Decyzja o całkowitym rzuceniu palenia na pewno przyniesie najwięcej korzyści zdrowotnych. Wytrwałość i silna wola to podstawa – ważna jest świadomość i unikanie sytuacji, w których standardowo sięgaliśmy po papierosa, czyli na przykład w sytuacjach stresowych, podczas porannej kawy czy na spacerze. Światowy Dzień Zdrowia to najlepszy moment, by zadbać o nasze zdrowie i zdrowie naszych bliskich.